اسلام آباد-11 جون (اي پي پي)ناڻي ۽ محصول واري وفاقي وزير سينيٽر محمد اورنگزيب چيو آهي ته هلندڙ مالي سا?? دوران آءِ ايم ايف، عالمي بئنڪ ۽ ايشيائي ترقياتي بئنڪ جي اندازن جي ابتڙ پاڪستان جي اقتصادي ترقيءَ جي شرح 2.4 سيڪڙو وڌي آهي، هلندڙ مالي سا?? دوران پاڪستان جي قومي معيشت جو ڳاڻيٽو 11 سيڪڙو واڌ کان پوءِ 338 ارب ڊالرن کان 375 ارب ڊالر ٿي ويو آهي، خيرات مان فلاحي ادارا ته هلي سگهن ٿا پر ملڪ نٿو هلي سگهي، ملڪ هلائڻ لاءِ ٽيڪس ضروري آهي، في ڪس آمدني 129 ڊالر جي اضافي کان پوءِ 1680 ڊالر ٿي وئي آهي مهانگائي جي شرح 11.8 سيڪڙو رڪارڊ ڪئي وئي. هلندڙ مالي سا?? 24-23ع جي اقتصادي سروي جي جاري ٿيڻ جي موقعي تي مملڪتي وزير علي پرويز ملڪ، اقتصادي صلاحڪار ڊاڪٽر امتياز، ناڻي واري سيڪريٽري امداد الله بوسال ۽ منصوبا بندي شهريار سلطان سا?? گڏ پريس بريفنگ کي خطاب ڪندي ناڻي واري وزير چيو ته گذريل مالي سا?? جي پڄاڻيءَ تي جي ڊي پي جي شرح 0.2 سيڪڙو هئي، رپئي جي قدر ۾ 29 سيڪڙو گهٽتائي ٿي، جڏهن ته اسان وٽ صرف ٻن هفتن جو امپورٽ ڪور هو، انهن ڏُکين حالتن ۾ اسان نئين سا?? جي شروعات ڪئي هئي، ان وقت اسان کي آءِ ايم ايف جي پروگرام جي ضرورت هئي، ڇاڪاڻ ته ان کان علاوه اسان وٽ ٻيو ڪوبه پلان نه هو، وزيراعظم شهباز شريف بهترين قدم کنيا ۽ آءِ ايم ايف سا?? اسٽينڊ باءِ معاهدي ذريعي معيشت جي استحڪام جو بنياد رکيو، جيڪڏهن اهو معاهدو نه ٿئي ها ته اسان معاشي هدف حاصل نه ڪري سگهو ها. هن چيو ته جاري مالي سا?? دوران وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ ڏُکيائين کي مُنهن ڏيڻو پيو جنهن جو بنيادي سبب بلند وياج جي شرح ۽ توانائي جي عدم مساوات هئي، جڏهن ته زراعت جي شعبي نمايان ترقي ڪئي ۽ـ اسان بمپر فصل حاصل ڪيا، ڊيري ۽ لائيو اسٽاڪ جي شعبي ۾ به نمايان اؤسر ٿي آهي، زراعت هاڻ اسان جو اهم هدف آهي. هن چيو ته مالياتي سطح تي به اثرائتي ا??ڀرائي ٿي آهي، ايف بي آر جي محصولن جي وصولي جي شرح ۾ 30 سيڪڙو جو نمايان اضافو ٿيو آهي. پرائمري سرپلس ۾ صوبن جو به سٺو ڪردار رهيو، جنهن جو ڪريڊٽ صوبن کي ملڻ گهرجي. هلندڙ مالي سا?? جي شروعات تي اسان جو اندازو هو ته ڪرنٽ اڪائونٽ جي کاتن جو خسارو 6 ارب ڊالرن جي لڳ ڀڳ رهندو، جڏهن ته سا?? جي پڄاڻيءَ تي اهو 200 ملين ڊالر جي لڳ ڀڳ هوندو جيڪو هڪ وڏي ڪاميابي آهي، گذريل 3 مهينن دوران ڪرنٽ اڪائونٽ جي کاتن جو توازن سٺو رهيو آهي. ناڻي واري وزير چيو ته پرڏيهه مان اُماڻيل ناڻي ۾ به نمايان بهتري آئي آهي، ملڪي ڪرنسي ۾ استحڪام آيو آهي، ڪرنسي جي استحڪام ۾ نگران حڪومت طرفان انتظامي ۽ اسٽيٽ بئنڪ طرفان ڍانچه جاتي قدمن مُک ڪردار ادا ڪيو، جن بئنڪن وٽ بوٿ موجود هئا، انهن جو انگ وڌائڻ جڏهن جن وٽ بوٿ نه هئا، انهن کي بوٿ کولڻ جون هدايتون جاري ڪيون ويون، سٽي بازي ۽ قياس آرائين جي خاتمي لاءِ قدم کنيا ويا. هن چيو ته مالي سا?? جي شروعات تي پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي حوالي سا?? پاڪستان ڊيفالٽ جي ڪِناري تي هو، ان وقت اسٽيٽ بئنڪ وٽ 9 ارب ڊالرن کان وڌيڪ ذخيرا هئا جيڪي 2 مهينن جي امپورٽ ڪور لاءِ ڪافي هئا. ان جو ڪريڊٽ به اسٽيٽ بئنڪ ڏانهن وڃي ٿو. هن چيو ته مهانگائي ۾ به گهٽتائي ا??ي رهي آهي. گذريل سا?? جي پڄاڻيءَ تي ناڻي واڌ جي شڙح 38 سيڪڙو هئي، جيڪا هاڻي 11.8 سيڪڙو جي سطح تي ا??ي وئي آهي، بنيادي ۽ـ خوراڪ جي مهانگائي جي شرح ۾ گهٽتائي ٿي آهي، پاليسي ريٽ ۾ به گهٽتائي ڪئي وئي اهي، اسان کي اميد آهي ته جوزري سهولت شروع ٿي آهي ان سا?? ناڻي واڌ ۾ گهٽتائي ۽ معيشت تي هاڪاري اثر پوندا. اسان کي اها به اميد آهي ته ايندڙ ڪجهه مهينن ۽ سا??ن ۾ پاليسي ريٽ سنگل ڊجٽ تي ا??ي ويندو. هن چيو ته معيشت جي استحڪام لاءِ قدمن سا?? مارڪيٽ تي سٺا اثر پويا آهن، اسٽارڪ مارڪيٽ ۾ پرڏيهي خريدار اچي رهيا آهن، هي اهي اشارا آهن جنهن سا?? معيشت جي استحڪام جي عڪاسي ٿي رهي آهي. هن چيو ته آءِ ايم ايف سا?? اسان جون ڳالهيون پيداواري ۽ تعميري رهيون، پاڪستان اسٽينڊ باءِ معاهدي جو 9 مهينن جو پروگرام ڪاميابيءَ سا?? مڪمل ڪيو، ان دوران پاڪستان جنهن نظم ۽ ضبط جو مظاهرو ڪيو ان سا?? ملڪ کي فائدو ٿيو آهي، حڪومت سڌارن جي عمل ۾ سنجيده آهي، اسان کي جي ڊي پي جي تناسب سا?? ٽيڪسن جي شرح کي وڌائڻو آهي، ان سا?? گڏوگڏ ٽيڪس جي نظام ۾ سڌارا آڻڻا آهن، توانائي ۽ سرڪاري ملڪيتي ڪاروباري ادارن کي بهتر بنائڻو آهي. هن چيو ته پبلڪ پرائيويٽ پارٽنرشپ تحت اسٽيٽجڪ ايس او يز کي رکي سگهجي ٿو، آءِ ايم ايف سا?? اسان جون ڳالهيون جاري آهن ۽ـ ان حوالي سا?? هاڪاري ا??ڀرائي جي اميد آهي. هن وقت بجلي جي شعبي ۾ سا??يانو 500 ارب رپين جي چوري جو ڪاٿو آهي، ڊسڪوز جي ڪارپوريٽ گورننس کي بهتر ڪيو پيو وڃي، ڊسڪوز کي نجي شعبي طرف وٺي وڃي رهيا آهيون، هڪ ڳالهه تمام واضح آهي ته ڊسڪوز سرڪاري شعبي ۾ نٿو رهي سگهي. هن چيو ته زراعت پاڪستان جي معيشت جو اهم ستون هوندو. زراعت ۽ آءِ ٽي ٻه اهڙا شعبا آهن جن جو آءِ ايم ايف سا?? ڪوبه تعلق ناهي، انهن شعبن تي توجهه ڏئي پيداوار ۾ اضافي ذريعي اسان اؤسر جي شرح کي وڌائي سگهون ٿا، زراعت ۽ آءِ ٽي جي شعبن کي قرضن جي فراهميءَ لاءِ اسٽيٽ بئنڪ جي گورنر سا?? رابطي ۾ آهيون، زراعت ۾ مڊل مين جي ڪردار کي گهٽ ڪرڻ لاءِ قدم کنيا پيا وڃن. پنجاب حڪومت ان حوالي سا?? قدم شروع ڪري ڇڏيا آهن، باقي صوبن سا?? به مشاورت سا?? اڳتي وڌنداسين. ان موقعي تي اقتصادي معاملن واري مملڪتي وزير علي پرويز ملڪ چيو ته معيشت ۾ استحڪام ۽ جيڪو اعتماد نظر اچي رهيو آهي هي انهن قدمن جو نتيجو آهي جيڪي شهباز شريف ورتا آهن، اسان جي پوري توجهه معاشي استحڪام کي مضبوط بنيادن تي آڻڻو آهي ته جيئن معيشت ٻيهر ڪمزوريءَ طرف نه وڃي، ان حوالي سا?? اسان کي آءِ ايم ايف سا?? نظام کي ا??تي وٺي وڃڻو پوندو. هن چيو ته وزيراعظم شهباز شريف واضح هدايت جاري ڪئي آهي ته معاشي طور تي ڪمزور طبقن تي ڪو بار نه وڌو وڃي، حڪومت معيشت کي دستاويزي بڻائي رهي آهي، نان فائلرز کي فائلز بنائڻ لاءِ قدم کڻي رهيا آهيون، سمورن پاڪستانين کي پنهنجي آمدني ۽ حيثيت مطابق پاڪستان جي ترقيءَ لاءِ پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻو پوندو، اسان کي ڍانچه جاتي فالٽ لائين کي صحيح ڪرڻو آهي. ڪيپسٽي ادائگين بابت سوال تي مملڪتي وزير چيو ته پاڪستان جي سا??رن وعدا هوندا آهن جن تي عملدرآمد ڪرڻو پوي ٿو، رياستي وعدن جو احترام ڪيو ويندو آهي ۽ جتي به مسئلا هجن اتي ڳالهين ذريعي معاملن کي حل ڪيو ويندو آهي. هن چيو ته پاڪستان وٽ بجلي جي سگهه تمام وڌيڪ آهي پر نقصانن سبب لوڊشيڊنگ ٿي رهي آهي ته جيئن گردشي قرض نه وڌن. هن چيو ته بجلي چوري جي خاتمي لاءِ صوبن سا?? به اسان جي ڳالهه ٻولهه جاري آهي، اسان کي بجلي جي شعبي ۾ خامين جو احساس آهي ۽ تمام جلد سٺون خبرون اچڻ شروع ٿينديون. صحافين طرفان مختلف سوالن جي جواب ۾ ناڻي واري وزير چيو ته وزيراعظم جو تازو چين جو دؤرو سي پيڪ جي ٻئي مرحلي لاءِ هو، سيڪيورٽي جي واقعن سبب اسان کي نقصان پهتو آهي، چين جي حڪومت طرفان وزيراعظم جي چين جي دؤري جي ڀرپور آجيان ڪئي وئي، جڏهن ته ڪاروباري برادري ۽ سيڙپڪارن پڻ پاڪستان ۾ سيڙپڪاري جي پنهنجي دلچسپيءَ جو اظهار ڪيو آهي. ناڻي واري وزير چيو ته پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي ذخيرن جي حوالي سا?? صورتحال تسلي بخش آهي، ايندڙ مالي سا?? لاءِ ادائگين جو ڪوبه مسئلو ناهي. ايندڙ سا?? ۾ پاڪستان عالمي ڪيپيٽل مارڪيٽ ۾ ويندو، ان کان اڳ پاڪستان چين جي ڪيپيٽل مارڪيٽن مان به فائدو کڻندو ۽ـ مالي سا?? 25-24ع ۾ پانڊا بانڊ جاري ڪيا ويندا. ٽريڪ اينڊ ٽريس نظام بابت سوال تي هن چيو ته ان نظام کي اثرائتو بڻايو پيو وڃي. هن چيو ته نڪگران حڪومت جي نجڪاري جي حوالي سا?? بهترين ڪم ڪيو آهي، پي آءِ اي ۽ اسلام آباد ايئرپورٽ جي آئوٽ سورسنگ جي ٻولي ا??ي چڪي آهي، لاهور ۽ ڪراچي ايئرپورٽ کي به آئوٽ سورس ڪيو ويندو. هن چيو ته 18هين ترميم سا?? وفاق کي صوبن سا?? گڏ هلڻو پوندو آهي، اسان جي چئني صوبن جي وڏن وزيرن سا?? بهترين ملاقاتون رهيون آهن ۽ اهم مشاورت سا?? اڳيان وڌي رهيا آهيون. هن چيو ته مالي خساري کي گهٽ ڪرڻ لاءِ قدم کنيا پيا وڃن. اسان هڪ ٽريلين کان وڌيڪ خسارو برداشت نٿا ڪري سگهون. ناڻي واري وزير چيو ته نئين مالي جي سا??ياني ترقياتي پروگرام ۾ انتهائي اهميت جي رٿائن کي شامل ڪيو پيو وڃي، فنڊز بنا ڪنهن به رٿائ کي پي ايس ڊي پي ۾ شامل نه ڪنداسين. هن چيو ته قومي اقتصادي ڪائونسل اهم ترين اسٽريٽجڪ فورم آهي جنهن جو وزيراعظم سربراهه آهي، اين اي ??ي بجيٽ بنائڻ وارو فورم ناهي.
